II część refleksji o bibliotece

Data Publikacji: 04.01.2012

Udostępnij:

II część refleksji o bibliotece

„Jeżeli nie rozumiesz bez tłumaczenia to znaczy, że nie rozumiesz choćbym ci nie wiem ile tłumaczył”

Hanuki Murakami 1Q84

Hanuki Marakami najbardziej znany na świecie pisarz japoński napisał „ jeżeli nie rozumiesz bez tłumaczenia to znaczy, że nie rozumiesz choćbym ci nie wiem ile tłumaczył” to są słowa wieloznaczne, a pochodzą z drugiego tomu 1Q84 (wszystkie tomydostępne w bibliotece) my bibliotekarze, doskonale moglibyśmy je odnieść do wielu osób. Niestety panuje pogląd, że biblioteka to instytucja nudna, marginesowa, pełniąca jedynie funkcję – wypożyczania książek. Z wielu badań, sprawozdań wynika, że powierzchnie bibliotek w Polsce nie spełniają podstawowego wymogu tj. norm gwarantujących właściwe funkcjonowanie placówki. Normy dla bibliotek do 5000 mieszkańców wynoszą 251-371 m², zalecenia IFLA (Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń i Instytucji bibliotekarskich) to 75 – 100m² przynajmniej powierzchni tylko dla dzieci. Powinny być zapewnione niezbędne przestrzenie dla czytelników, księgozbioru, warsztatu informacyjnego i bibliotekarza. Ustawione regały powinny mieć odstępy między nimi, zawierać rezerwę na umieszczenie dodatkowych książek, dla niepełnosprawnego czytelnika na wózku, a przede wszystkim należy starać się przestrzegać tzw. nie krzyżujących się dróg czytelnika, bibliotekarza i książki. To wszystko zależy od możliwości organizatora niż z potrzeb czytelnika. Jeżeli istnieje znajomość, świadomość społeczności lokalnej i dobra wola władzy samorządowej to biblioteka może stać się wzorcową biblioteką.

II część refleksji o bibliotece

„Jeżeli nie rozumiesz bez tłumaczenia to znaczy, że nie rozumiesz choćbym ci nie wiem ile tłumaczył”

Hanuki Murakami 1Q84

Biblioteka w Świeradowie – Zdroju długo nie spełniała norm bibliotecznych, głównie ze względu na złe warunki lokalowo – budowlane, ponadto wyposażenie było przypadkowe, mieszały się regały drewniane z metalowymi, były różnej wysokości, krzesła, fotele i biurka pamiętały czasy komunizmu, podłogi skrzypiały przy każdym ruchu czytelnika, nie mówiąc o wykładzinach, które wymagały ciągłego odkurzania, oświetlenie niepełne – lampowe, ściany pękające, a najsłabszym punktem były stropy, które musiały utrzymać ciężar prawie 25 tysięcy książek. Istniało realne niebezpieczeństwo, że w końcu stropy mogą nie wytrzymać, ale też przede wszystkim dostrzeżono, że w mieście nie ma bezpłatnej placówki kulturalnej, która by spełniała nieco wyższe standardy estetyczno – lokalowe od dotychczasowych. Wykonano kapitalny remont całego budynku, a przede wszystkim wyremontowano gruntownie pomieszczenia dla biblioteki, nowe podłogi, oświetlenie, wydzielony kącik socjalny, parapety okienne, drzwi, wykładziny, a to wszystko sprawiło, że biblioteka zaczęła przypominać prawdziwą bibliotekę. Nowe regały biblioteczne zastąpiły te najstarsze, najbardziej zniszczone, zamiast starodawnych biurek stanęły 2 lady biblioteczne, nowe stoliki, krzesła tapicerowane, regały na prasę, szafa na dokumenty, nowe kwiaty, komputery z tego 3 z dotacji rządowej z programu „IKONKA”, dokonano gruntowej selekcji księgozbioru, wszystkie nowe książki zostały obłożone w folię. Selekcji uległo 3143 książek, gdyż zostały uszkodzone, zniszczone podczas składowania i transportu do szkoły, DW oraz w bibliotece w jednym wydzielonym pomieszczeniu, gdzie stały jedynie przykryte folią. To było uwzględnione jako ryzyko przy takim kapitalnym remoncie i logistycznym rozwiązaniu.

Dla nas bibliotekarzy najważniejszą sprawą były wydzielone pomieszczenia na wypożyczalnię dla dorosłych, dzieci, czytelnię z księgozbiorem podręcznym, komputerami (do pracy indywidualnej i grupowej), pomieszczenia te są funkcjonalnie ze sobą powiązane, zapewniające możliwość realizacji wszystkich oczekiwanych i przewidywanych zadań – tj. m.in. czytania, słuchania, oglądania, rysowania, korzystania z zasobów bibliotecznych itp.

Takie działania dzięki odpowiedniej przestrzeni pozwalają budować wizerunek otwartej nowoczesnej biblioteki. Nowoczesna organizacja jest istotna na osiąganie efektów głównie wychowawczych wśród dzieci. To biblioteki mają za zadanie kreować już u dzieci mentalność człowieka radzącego sobie w przyszłości i świadomie budującego swoje życie. Biblioteki na świecie tworzą miejsce, w którym tak po prostu bywa się tj. czyta się, ogląda filmy, słucha muzyki, odpoczywa się, uczy się.

Udało się nam po części w bibliotece po remoncie to zrealizować, jest kącik z kolorowym dywanikiem, poduszkami małymi krzesełkami, stolikiem dla najmłodszych , dla młodzieży stoliki miedzy regałami, ale i tak nastolatki – Kamila, Marta siedzą na kolorowym dywaniku przeglądając literaturę amerykańską, wydzielona prasa, nowości wydawnicze, sala dla przedszkolaków, to wszystko tworzy wnętrze funkcjonalne, atrakcyjne i kolorowe. A hol biblioteczny zamieniłyśmy w salon wystawowy z tablicami na których widnieją konkursowe prace dzieci, na ścianach obrazy przedstawiają stary Świeradów, są też niskie półki z książkami na sprzedaż za złotówkę, korzystają z tego kuracjusze kupując książki wzbogacają nasz budżet, a dla nich jest to często dobra lektura na podróż.

Dla nas pracujących – biblioteka ma spełniać rolę centrum kultury, informacji i usług, póki co na razie nie zapowiada się na powstanie Ośrodka Kultury, a misją biblioteki jest stworzenie miejsca, w którym chętni pogłębiają wiedzę , ale i odnajdują inspiracje artystyczne.

Żeby sprostać tym wszystkim zadaniom, potrzebom biblioteka musi dysponować przestrzenią. Wytyczne IFLA wyraźnie akcentują, że to zaczyna się już od wydzielania przestrzeni dla wieku 0 – 3 lat, czyli od najmłodszych może to wydaje się dziwne dla wielu ludzi, którzy mają decydować o lasach biblioteki, ale w bibliotece powinny być dostępne np.

-kąciki do karmienia dzieci, zabawki dla dzieci w wieku 0 – 3 lat (maskotki, gry, puzzle …)

-książeczki dla dzieci w wieku 0 – 3 lat

-meble przystosowane do małych dzieci ( niskie krzesełka, stoliki, niskie regały, kosze z książkami)

-specjalne urządzone kąciki do rysowania i malowania

-specjalny regał z książkami dla rodziców na temat wychowania i zdrowia dziecka.

I my właśnie w części „Wypożyczalni dla dzieci” już to realizujemy, gorzej sprawa wygląda z innymi wytycznymi np. przewijakiem dla niemowląt, kanapą, fotelem, dużymi poduszkami (mamy małego formatu), podgrzewaczem do butelek.

Doskonale za to zdajemy sprawę, że to wszystko ma służyć, aby młody człowiek oswoił się z książką, kulturą, sztuką, jest to wstęp do późniejszych wizyt w bibliotekach naukowych, dla dorosłych. To oni później stają się osobami o wyrobionej motywacji czytelniczej i kulturalnej.

Według IFLA „Młodzi wymagają specjalnej uwagi w prowadzeniu ich w świat książek, których treść odpowiada ich zmieniającym się zainteresowaniom, powinna być wspierana przez bibliotekarzy i inne osoby, które znają rozwój psychiczny i emocjonalny nastolatków”.

W bibliotece dla dzieci i młodzieży potrzeby ich powinny być brane pod uwagę przy planowaniu przestrzeni oraz przy aranżacji, urządzaniu tej przestrzeni. Dla nas wzorem i ciekawym rozwiązaniem jest np.: w bibliotece w Freising – Niemcy umieszczona została scena muzyczna ( w naszej bibliotece też była scena i grupa teatralna „Zakręcone”), w bibliotece Hoeb4U w Hamburgu w przestrzeń wkomponowano smoka. A bibliotekarzy, którzy mają odpowiednią przestrzeń do zaaranżowania powtarzają, a my za nimi „sukcesem jest to, że nie kojarzy się scenografia ze szkołą, przestrzeń biblioteki ma być atrakcyjna, ma przyciągnąć oryginalnym wyglądem, ma być wygodna, funkcjonalna, ciekawa, zapewnić najmłodszym i nastolatkom komfort korzystania z księgozbioru. A szczytem marzeń jest wielofunkcyjność, gdzie elementy przestrzeni można przeobrażać , dowolnie zmieniać, komponować”. Tak jest również – byłyśmy z wizytą w bibliotece dla dzieci we Wrocławiu.

Nie da się tego wszystkiego wykonać, a jeszcze propagować czytelnictwo w ciasnym, stłoczonym pomieszczeniu, ma być przede wszystkim dostęp z każdej strony do regałów z książkami nie utrudniajmy tego – młodemu czytelnikowi.

Wszyscy, bo nie tylko my , bibliotekarze zastanawiamy się, debatujemy: Jak dotrzeć do młodego człowieka, czytelnika? Jak zorganizować pracę by młodzież chciała spędzać czas np. w bibliotece?

A istnieją, poważne powody, dla których dobrze byłoby przyciągnąć dzieci i młodzież do placówek kulturalnych. Zapewne policja, nauczyciele podpowiedzą, że młodzież po wyjściu ze szkół często nie ma co robić, dochodzi często do działań niezgodnych z prawem, po południu uaktywniają się grupy rówieśnicze.

Dlatego w przedziale czasowym między godziną 15 – 18 należałoby zachować szczególną troskę, zadbać o to, by powstawały , działały atrakcyjne i bezpieczne miejsca w których mogłaby i chętnie przebywałaby młodzież.

Takim miejscem może stać się biblioteka oczywiście pod warunkiem, że posiada odpowiednią przestrzeń, stworzy przyjazną atmosferę, umożliwi uczestnictwo w wielu konkursach twórczych, zaaranżuje ciekawie przestrzeń wewnątrz biblioteki, która zapewni młodemu czytelnikowi i poczucie prywatności, swobody w korzystaniu z księgozbioru, umożliwi odrobić lekcje domowe, stworzy komfort pracy, której mogą towarzyszyć różne formy aktywności, jak rozmowy, słuchania muzyki , picia dobrej herbaty, nie będą wzajemnie sobie przeszkadzać tj. te najmłodsze będą oddzielone od nich.

Jeżeli to spełnimy, to naprawdę można liczyć na ich zaangażowanie i współpracę. Z doświadczenia wiemy, że tworząc im okazje do wyrażania opinii i osobistej aktywności, to można liczyć, że będą często odwiedzać taką placówkę.

Dlatego podejmując się zadania współpracy z dziećmi, nastolatkami przede wszystkim trzeba mieć na uwadze, że ważne jest stworzenie odpowiednich, dobrych warunków, przy ciekawym zaaranżowaniu odpowiedniej przestrzeni.

To są priorytety, o których należy pamiętać. My z doświadczenia już wiemy jak długo się pracuje nad odzyskaniem zaufania czytelników, gdyż przez rok biblioteka pracowała w warunkach, aby tylko przetrwać czas remontu. I w chwili obecnej po kilku latach po remoncie możemy optymistycznie odpowiedzieć, że ten trud się opłacał, bo w tej przestrzeni jaką dysponujemy odbywa się systematycznie twórcza praca z młodym człowiekiem, a ukoronowaniem było otrzymanie medalu w konkursie na najlepiej prowadzoną kampanię społeczną „Cała Polska czyta dzieciom w roku szkolnym 2009/2010″.

Naszym marzeniem jest aby biblioteki były najczęściej odwiedzanymi instytucjami kultury, a w naszym mieście aby stała się Centrum Kultury oraz informacji i usług, aby integrowała się z dziećmi, młodzieżą oraz czytelnikami dorosłymi.

Prognozy na przyszłość, to budowa za około 2 lata nowego budynku, w którym ma być biblioteka, dom kultury. A w chwili obecnej wiele emocji wywołuje fakt, że biblioteka zajmując 198 m² w budynku, w którym prowadzi działalność od 1984r dla której m.in. wyremontowano, urządzono opisywane wcześniej przestrzenie, gdyż planuje się przeniesienie Policji do Urzędu Miasta w jakimś stopniu to przeszkadza, niektórym Radnym trudno się pogodzić z niektórymi decyzjami. A cały problem jest poważny i wywołuje nie tylko wśród nas kontrowersje, ale i wśród samych radnych i czytelników. Jak będzie to się przekonamy?

W chwili obecnej burmistrz przedstawia swoje racje i argumenty, ale my tez wysuwamy swoje …